ՆՅՈՒԹԻ ԱԳՐԵԳԱՏԱՅԻՆ ՎԻՃԱԿՆԵՐԻ ՓՈՓՈԽՈՒԹՅՈՒՆԸ. §47.Նյութի ագրեգատային վիճակները: §48.Բյուրեղային մարմինների հալումն ու պնդացումը: Քննարկվող հարցեր՝ 1.Ի՞նչ ագրեգատային վիճակներում կարող է լինել նյութը: Նյութը կարող է գտնվել պինդ, հեղուկ և գազային վիճակներում։ 2.Որո՞նք են ջրի ագրեգատային վիճակները: Հեղուկ, ջրային գոլորշի և սառույց։ 3.Ինչո՞վ են բնորոշվում նյութի այս կամ այն ագրեգատային վիճակները:Թվարկե՛ք բոլոր հնարավոր պրոցեսները, որոնց դեպքում նյութը… Continue reading

§44. Տեսակարար ջերմունակություն. §45. Ջերմային հաշվեկշռի հավասարումը. Առաջադրվող հարցեր՝ Պատրաստել ուսումնական նյութ «Ի՞նչ է կալորիան»  կամ «Տարբեր մթերքների կալորիականությունը», «Թերմոսներ» թեմաներից որևէ մեկով, տեղադրել բլոգում և հղումն ուղարկել ինձ: Continue reading

Կրկնել «Ներքին էներգիա» թեման և պատրաստվել գրավոր աշխատանքի: §43. Ճառագայթային ջերմափոխանակում . Մեր քաղաքակրթության հիմքն է հանդիսանում էներգիայի փոխանակումը։ Էներգիայի մեծ մասը Երկիր է հասնում Արեգակից: Արեգակնային էներգիան օգտագործվում է տերևների և ծաղիկների կողմից, որոնք ծաղկում են գարնանը արևի ճառագայթների, քամիների և հոսանքների ներքո, որոնք առաջանում են Երկրի Արեգակի կողմից տաքացած տարածքների միջև ջերմաստիճանի տարբերության… Continue reading

§42. Կոնվեկցիա. Պատկերացրեք մի շոգ ամառային կեսօր, ծովափին: Ծովի մակերևույթի վրայի ջուրն արդեն տաք է, իսկ նրանից ներքև ստորին շերտերը՝ զով։ Ջրից թեթև քամի է փչում։ Որտեղի՞ց է գալիս այս քամին, չէ որ ջրից մի փոքր այն կողմ ծառերը նույնիսկ չեն էլ շարժվում։ Իսկ ինչո՞ւ էր տաքացվում ջրի միայն վերին շերտը, քանի որ արևը այրվում… Continue reading

Դիտել տեսանյութերը. http://esource.armedu.am/app/?subject=6&grade=10#49,24467 Մարմնի (կերոսինի)  ներքին էներգիայի փոփոխումը մեխանիկական աշխատանք կատարելով՝ §40. Ջերմաքանակ. §41. Ջերմահաղորդականություն. Առաջադրվող հարցեր՝ 1.Ինչով են տարբերվում ջերմահաղորդման պրոցեսը և աշխատանքի կատարումը: Առանց աշխատանք կատարելու մարմնի ներքին էներգիաի փոփոխման պռոցեսենը անվանում են ջերմա հաղորդում: Ջերամհաղորդման պրոցեսում աշխատանք չի կատարվում: Իհարկ է հնարավոր է, որ երկու պրոցեսները տեղի ունենան միաժամանակ՛ կատարվի և աշխատանք… Continue reading

ՆՈՐ ԴԱՍ (19.02-23.02) Թեմա՝    Ներքին էներգիա (ԳԼՈՒԽ V) §38.  Ներքին էներգիա. §39.  Ներքին էներգիայի փոփոխման եղանակները. Առաջադրվող հարցեր՝ 1. Մեխանիկական էներգիայի ինչ տեսակներ գիտեք: Բերեք օրինակներ: Ջերմային էներգիա, էլեկտրական էներգիա, միջուկային էներգիա, քիմիական էներգիա, ճառագայթային էներգիա. 2.Ձևակերպեք էներգիայի պահպանման օրենքը:  Բազմաթիվ փորձերի արդյունքներով հաստատվել է, որ էներգիան չի ստեղծվում և չի ոչնչանում, այլ` մի տեսակից փոխակերպվում է մեկ այլ տեսակի: Այս պնդումն անվանում են էներգիայի պահպանման և փոխակերպման օրենք: 3.Ինչպես է փոխվում որոշ բարձրությունից ընկնող գնդիկի էներգիան հենարանին (օրինակ գետնին) հարվածելուց հետո: Խախտվում է արդյոք էներգիայի պահպանման օրենքն այդ ժամանակ: Ինչու՞: Գնդի սկզբնական պոտենցիալ էներգիան գրեթե ամբողջությամբ  փոխակերպվում է կինետիկի: Թիթեղին հարվածելուց հետո գունդը վեր չի բարձրանում: Նշանակում է ՝ գունդը կորցրել է ձեռք բերած կինետիկ էներգիան, հետևաբար՝ նաև լրիվ մեխանիկական էներգիան: Էներգիայի պահպանման օրենքը չի խախտվում, քանի որ թիթեղը և գունդը հարվածից հետո դեֆորմացել են: Նուրբ չափումներով կարելի է նաև համոզվել, որ փոքր–ինչ բարձրացել է ինչպես գնդի, այնպես էլ թիթեղի ջերմաստիճանը: 4.Ինչու է ընկնող գնդիկի հարվածից կապարե թիթեղի ջերմաստիճանը բարձրանում: Թիթեղի և գնդի տաքացումը ցույց է տալիս, որ մեծացել է դրանց մոլեկուլների ջերմային միջին կինետիկ էներգիան: Այլ կերպ ասած՝ մեխանիկական էներգիան մասամբ փոխակերպվել է մոլեկուլների շարժման էներգիայի: Բայց մոլեկուլները ոչ միայն շարժվում են, այլև փոխազդում: 5.Ինչ է մարմնի ներքին էներգիան: Ինչից է կախված այն: Մարմինը կազմող մասնիկների ջերմային շարժման կինետիկ և միմյանց հետ փոխազդեցության պոտենցիալ էներգիաների գումարը կոչվում է մարմնի ներքին էներգիա: 6.Նկարագրեք մի քանի փորձ՝ ապացուցելու համար մարմնի ներքին էներգիայի գոյությունը: Օդահան պոմպի զանգի տակ դնենք մխոցով գլան: Գլանում՝ մխոցի տակ, կա օդ, իսկ մխոցին դրված է ծանրոց: Զանգից օդը հանելիս գլանի օդն սկսում է ընդարձակվել և բարձրացնում է մխոցը՝ ծանրոցի հետ՝ կատարելով մեխանիկական աշխատանք: Նշանակում է՝ գլանի օդն օժտված է ներքին էներգիայով: 7.Բերեք օրինակներ, որոնք համոզում են, որ շփման կամ դիմադրության ուժերի առկայությամբ շարժվելիս փոխվում է մարմնի ֆիզիկական վիճակը:շ Երբ շարժվող մարմնի վրա ազդում են շփման կամ դիմադրության ուժերը, ապա դրանք հաղթահարելիս վատնված մեխանիկական էներգիան փոխակերպվում… Continue reading

Թեմա՝   §35. Մոլեկուլների քաոսային շարժման արագությունը և մարմնի ջերմաստիճանը:  §36. Ջերմաչափ: Ջերմաստիճանային սանդղակ: 1. Ինչ է կատարվում տաք և սառը մարմիններն իրար հպելիս: Տաք և սառը մարմինները միմյանց հպվելիս՝ տաք մարմինը հովանում է իսկ սառը տաքանում։ 2.Որ ֆիզիկական մեծությունն է բնորոշում մարմնի տաքացվածության աստիճանը: Տաքացվածույան ջերմաստիճանը բնորոշվում է՝ցելսիուսով և Ֆարենհեյթով։ 3.Ինչ կապ կա մոլեկուլների անկանոն… Continue reading

ՋԵՐՄԱՅԻՆ ԵՐԵՎՈՒՅԹՆԵՐ;  ԳԼՈՒԽ IV ՄԵխանիկայի ուսումնասիրության ժամանակ մեզ հետաքրքրում էր մարմինների շարժումը։ Այժմ կքննարկենք երևույթներ, որոնք կապված են դադարի վիճակում գտնվող մարմինների հատկությունների հետ։ Մենք ուսումնասիրելու ենք օդի տաքանալու և սառչելու, սառույցի, մետաղների հալվելու, ջրի եռալու և նման այլ երևույթներ, որոնք կոչվում են ջերմային երևույթներ։ ————————————————————————————————————— Թեմա՝ Նյութի կառուցվածքը. §32. Ֆիզիկական մարմին և նյութ: Նյութի… Continue reading

§22. Էներգիայի փոխակերպումները տատանողական շարժման ժամանակ:  §23. Մաթեմատիկական և զսպանակավոր ճոճանակներ: Սեփական տատանումների պարբերությունը:         1. Որքա՞ն է սեփական տատանումներ կատարող ճոճոնակի լրիվ մեխանիկական էներգիան: Ճոճանակի լրիվ մեխանիկական էներգիան պահպանվում է, քանի որ նրա A և B կետերը իրար հավասար են։ 2.Էներգիայի ի՞նչ փոխակերպումներ են  տեղի ունենում ճոճանակի սեփական տատանումների ժամանակ: Ճոճանակի գնդիկի պոտենցիալ էներգիան սկսում… Continue reading

  (04.11-08.12)    ՄԵԽԱՆԻԿԱԿԱՆ  ՏԱՏԱՆՈՒՄՆԵՐ ԵՎ ԱԼԻՔՆԵՐ Թեմա՝ §20. Գաղափար մեխանիկական տատանումների մասին: §21. Մարող և չմարող տատանումներ:Ազատ և հարկադրական տատանումներ: §22. Էներգիայի փոխակերպումները տատանողական շարժման ժամանակ:    1.  Մեխանիկական տատանումների ի՞նչ օրինակներ գիտեք: Օրինակ՝ սրտի բաբախումը, կարի մեքենայի ասեղի շարժը, ճոճանակը, թիթեռի թևերի շարժը և այլն։  2.  Ի՞նչն է բնորոշ բոլոր տատանողական շարժումներին: Կրկնելիությունը, նաև այն,… Continue reading